Leczenie uzależnień polega między innymi na wybraniu odpowiedniej metody terapeutycznej. Niejeden ośrodek terapii leczenia uzależnień ma w swojej ofercie terapię poznawczo-behawioralną. Jakie są zalety tej metody i co jest w niej ważne?
Co to jest psychoterapia poznawczo-behawioralna?
Agnieszka Popiel i Ewa Habrat – Prągłowska w swojej książce pt. Psychoterapia poznawczo-behawioralna wyjaśniają ten termin, rozdzielając go na 3 elementy:
- Psychoterapia – to specjalistyczna metoda leczenia stosująca intencjonalnie zaprogramowane oddziaływania psychologiczne, wykorzystująca umiejętności psychoterapeuty oraz wiedzę teoretyczną w procesie pomagania pacjentom z zaburzeniami osobowości, zaburzeniami neurotycznymi czy też zaburzeniami psychosomatycznymi.
- Poznawczo – terapia lub psychoterapia poznawcza zakłada, że wspólnymi elementem problemów emocjonalnych czy też zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy lęki, a także zaburzeń odżywiania czy innych uzależnień są charakterystyczne myśli automatyczne i schematy oraz zniekształcenia poznawcze. Autorka wspomnianej książki wymienia trzy podstawowe założenia terapii poznawczej: a) procesy i treści poznawcze można modyfikować, b) poznawcza aktywność wpływa na działanie, c) modyfikację behawioralną można wygenerować poprzez zmianę poznawczą.
- Behawioralna – terapia, psychoterapia behawioralna zakłada, że człowiek uczy się nieprzystosowawczych zachowań pod wpływem własnym obserwacji i doświadczeń. Terapeuci behawioralni posługują się technikami oraz procedurami w celu zmiany dysfunkcjonalnych zachowań. Taką techniką jest na przykład wygaszanie, hamowanie zachowań niepożądanych za pomocą wzmocnień pozytywnych i negatywnych oraz modelowanie zachowań pożądanych za pomocą uczenia się poprzez obserwację. Przy czym testowanie oraz nabywanie nowych zachowań może odbywać się zarówno w realnym życiu jak i w wyobraźni. Ośrodek terapii leczenia uzależnień stosujący terapię behawioralną koncentruje się na pytaniu – w jakim celu pacjent tak się zachowuje?, a nie na pytaniu – dlaczego tak się zachowuje?
Psychoterapia poznawczo-behawioralna łączy metodę poznawczą i behawioralną, dążąc do modyfikacji sposobu myślenia i zachowania pacjenta.
Poznawczo – behawioralna terapia uzależnień – 9 cech tego procesu
Ośrodek terapii leczenia uzależnień wykorzystujący jako metodę leczenia terapię poznawczo – behawioralną działa według 9 zasad terapii poznawczo – behawioralnej:
- Ustalenie problemu, celu i ukierunkowanie na jego rozwiązanie.
- Dobranie sposobów działania na podstawie dynamicznie przygotowywanej konceptualizacji problemu osoby uzależnionej.
- Skoncentrowanie się na teraźniejszości na początku terapii.
- Zaplanowanie terapii i poszczególnych sesji terapeutycznych.
- Stworzenie relacji pomiędzy pacjentem a terapeutą.
- Aktywna współpraca pacjenta i terapeuty.
- Psychoedukacja.
- Wdrożenie technik modyfikujących wzorce myślenia, zachowań i emocji.
- Zarządzanie terapią w czasie.
Terapia uzależnień od jedzenia – jak to wygląda w praktyce?
Leczenie uzależnień czy też rozwiązywanie innych problemów za pomocą terapii poznawczo – behawioralnej polega przede wszystkim na określenie problemu. W przypadku zaburzeń odżywiania problemem może być nieregularne spożywanie posiłków i złe nawyki żywieniowe. Dieto-terapia, jaką stosuje ośrodek terapii leczenia uzależnień polega na monitorowaniu jedzenia, uczeniu się regularnego spożywania posiłków, wprowadzeniu nowych pokarmów oraz nowych nawyków żywieniowych eliminujących kompulsywne objadanie się.
Terapia behawioralno-poznawcza zaburzeń odżywiania polega również na…
- budowaniu świadomości zachowań oraz myśli związanych z odżywianiem
- pracy nad pozytywną samooceną
- pokonywaniu problemów związanych z osiąganiem celów i perfekcjonizmem
- uczeniu się wyznaczania sobie realnych i racjonalnych celów, szczególnie wobec swojego wyglądu
- pracy nad relacjami z rodziną i z innymi ludźmi