Na czy polega program 12 kroków?
Projekt składa się z 12 kroków nazywanych stopniami. Systematycznie stosowany i wymieniany z innymi uczestnikami wspólnoty pomaga wyzwolić się z uzależnienia. Opracowany przez Anonimowych Alkoholików (AA), czyli przez samopomocową grupę osób uzależnionych od alkoholu. Następnie zaadaptowany przez inne wspólnoty, przez inne uzależnienia.
Historia programu – oddajmy się opatrzności Boga
Program 12 kroków ma podłoże chrześcijańskie. Pierwsi członkowie AA byli bowiem uczestnikami grup oksfordzkich, czyli organizacji chrześcijańskich poddających swoje działanie opatrzności Boga. Na program ten wpłynęły również poglądy szwajcarskiego psychiatry i psychologa C. G. Junga, twórcy tzw. psychologii głębi.
Za ojca chrzestnego ideologii AA można uznać również W. Jamesa – psychologa i współtwórcy amerykańskiego pragmatyzmu, autora pozycji „Różnorodność doświadczenia religijnego”.
Model Minnesota – stawianie na świadomość
Był rok 1940, kiedy twórcy programu wdrożyli ideę 12 kroków w życiu. Stworzyli w amerykańskim stanie Connecticut ośrodek terapeutyczny High Watch Farm.
Następnie przyszedł czas na zaadoptowanie programu do lecznictwa szpitalnego – dokonano tego po raz pierwszy w stanie Minnesota. Stąd powstał tzw. „model Minnesota”, który rozpowszechnił się w wielu krajach.
A oto 9 głównych założeń tego modelu:
- Traktowanie alkoholizmu jako zupełnie odrębnej choroby.
- Przekonanie, że alkoholizm jest chorobą przewlekłą, postępującą, śmiertelną i (co ważne!) niezawinioną.
- Traktowanie alkoholików ze zrozumieniem i poszanowanie ich godności.
- Założenie, że wstępna motywacja nie decyduje o przebiegu i wynikach leczenia.
- Dążenie do umożliwienia alkoholikowi zidentyfikowania objawów choroby.
- Uświadomienie, że jednym z ważnych objawów choroby jest zaprzeczenie.
- Nakierowanie na długofalowy cel dożywotniej abstynencji.
- Prowadzenie terapii w małych grupach.
- Wykorzystanie w terapii programu 12 kroków.
12 kroków do wyleczenia w duchu religijnym
Aby doznać przebudzenia duchowego stosujcie się zatem do następujących 12 kroków:
- Przyznajcie się do bezsilności wobec nałogu.
- Uwierzcie, że Wasz zdrowy rozsądek może przywrócić siła większa od Was.
- Powierzcie swoją wolę i życie opiece Boga.
- Zróbcie wnikliwy i odważny rachunek sumienia.
- Wyznajcie Bogu, sobie i drugiemu człowiekowi istotę Waszych błędów.
- Bądźcie gotowi, aby Bóg usunął wady Waszego charakteru.
- Zwróćcie się w pokorze do Boga, aby Was naprawił.
- Zróbcie listę wszystkich osób, które skrzywdziliście i bądźcie gotowi zadośćuczynić im.
- Zadośćuczyńcie wszystkim, wobec których jest to możliwe, z wyjątkiem tych osób, których by to zraniło.
- Przyznajcie się do popełnionych błędów.
- Módlcie się i medytujcie, aby poprawić swój świadomy kontakt z Bogiem. Starajcie się zrozumieć jego wolę i proście o siłę do jej spełnienia.
- Jako przebudzone duchowo osoby starajcie się nieść przesłanie innym osobom uzależnionym oraz stosować się zawsze do 12 zasad.
12 kroków w wersji Skinnera – wersja humanistyczna
Amerykański psycholog B. F. Skinner opracował humanistyczną wersję kroków.
Zastosujcie te 12 kroków, jeśli pragniecie abstrahować od religii i zdrowieć w duchu racjonalnym:
- Przyznajcie się do tego, że Wasze wcześniejsze starania o to, aby wyleczyć się z uzależnienia, zawiodły.
- Uświadomcie sobie, że jest Wam potrzebna pomoc innej osoby.
- Poproście o pomoc kobiety i mężczyzn borykających się z tym samym uzależnieniem co Wy.
- Opracujcie listę okoliczności, w których sięgnięcie po alkohol jest najbardziej prawdopodobne.
- Zwróćcie się do swoich przyjaciół, aby pomogli Wam unikać takich sytuacji.
- Otwórzcie się na pomoc od innych.
- Uwierzcie, że inni mogą Wam pomóc.
- Przygotujcie listę osób, których skrzywdziliście i którym chcecie zadośćuczynić.
- Postarajcie się zadośćuczynić tak, aby nikogo nie zranić.
- Uaktualniajcie w miarę potrzeby listę skrzywdzonych.
- Bądźcie wdzięczni za to, co robią dla Was przyjaciele.
- Bądźcie gotowi pomóc tym, którzy zwrócą się do Was z prośbą o pomoc.
Jakie są zalety 12 kroków?
Cenne jest to, że kroki stworzyły osoby, które same są uzależnione. Program bazuje więc na ludzkim doświadczeniu. Opiera się na ich porażkach, na ich wiedzy. Dlatego jest ogromnie skuteczny. Program 12 kroków zwiększa świadomość osoby uzależnionej i pozwala na spokojnie zaakceptować chorobę.
Przyznajmy się do bezsilności!
Pamiętajcie też, że najważniejszym krokiem jest punkt pierwszy. To na nim opierają się kolejne punkty. Przyznanie się do bezsilności wobec nałogu pomaga bowiem wystartować z bardzo świadomego, trzeźwego punktu odniesienia, pomaga odbić się i iść dalej.