Alkoholizm jest chorobą, która zostaje z człowiekiem przez całe życie. Z tego powodu możliwe jest występowanie nawrotów, nawet po przebyciu odwyku i terapii uzależnień. Z reguły jest to powszechnie zjawisko w całym procesie zdrowienia. Szacuje się, że do 40% osób uzależnionych doświadcza nawrotów w ciągu pierwszego roku po zakończeniu terapii. Chociaż nawrót może być zniechęcający, ważne jest, aby pamiętać, że nie oznacza to porażki. Jest to raczej naturalny element pojawiający się na drodze do zdrowia. Każdy pacjent powinien jednak wiedzieć, co robić, kiedy występują u niego nawroty w alkoholizmie, w jaki sposób sobie z nimi radzić i jakie są ku temu najlepsze strategie.
Istnieje wiele technik, które mogą pomóc w radzeniu sobie z nawrotami i utrzymaniu trzeźwości na dłuższą metę. Kilka pomocnych strategii znajduje się poniżej.
Prewencja nawrotów:
- Identyfikacja czynników wyzwalających: Pierwszym krokiem w zapobieganiu nawrotom jest identyfikacja czynników, które mogą wzbudzać chęć sięgnięcia po alkohol. Może to dotyczyć pewnych osób, miejsc lub sytuacji, ale za najsilniejszy czynnik wyzwalający można uznać negatywne, silne emocje. Unikanie lub radzenie sobie z tymi czynnikami w zdrowy sposób może znacznie zmniejszyć ryzyko nawrotu. Z tego względu w naszym ośrodku terapia uzależnień obejmuje zarówno niezbędną wiedzę, jak i odpowiednie narzędzia, by radzić sobie w momentach kryzysu.
- Planowanie strategii radzenia sobie: Opracowanie planu na wypadek pojawienia się chęci sięgnięcia po alkohol jest kluczowe. Plan ten powinien zawierać kroki, które należy podjąć, aby powstrzymać się od picia i poradzić sobie z trudnymi emocjami lub sytuacjami. Może to obejmować kontakt z terapeutą, grupą wsparcia lub bliską osobą, ale warto również stosować techniki relaksacyjne lub angażować się w zdrowe czynności. Nasi specjaliści zawsze niosą wsparcie po terapii absolwentkom ośrodka, ponieważ wiemy, że terapia w ośrodku to dopiero początek drogi do odzyskania zdrowia.
- Utrzymywanie zdrowego stylu życia: Dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne jest ważne dla utrzymania trzeźwości. Obejmuje to zdrową dietę, regularne ćwiczenia, wystarczającą ilość snu i stosowanie technik radzenia sobie ze stresem. Ważne jest to, aby w chwilach kryzysu pacjenci stosowali nowe metody na rozładowanie napięcia, a tutaj pomocna może być np. aktywność fizyczna i sport.
- Unikanie pokus: Podstawą w radzeniu sobie z nawrotami jest ich profilaktyka, przez co należy rozumieć unikanie miejsc, osób i sytuacji, które kojarzą się pacjentowi z piciem. Ważne jest to, aby całkowicie usunąć alkohol z otoczenia pacjenta.
- Wsparcie społeczne: Otoczenie się ludźmi, którzy wspierają trzeźwość, jest ważne dla długoterminowego sukcesu. Jednocześnie zalecane jest przerwanie kontaktu z osobami, które regularnie spożywają alkohol lub namawiają do jego konsumpcji. Emocjonalne wsparcie może być udzielane przez rodzinę, przyjaciół, grupę wsparcia lub terapeutę.
Zgodnie z poznawczo-behawioralnym modelem nawrotów wyróżnia się tzw. czynniki tła, czyli okoliczności, które mogą zwiększać ryzyko znalezienia się w sytuacji wysokiego ryzyka. Jako przykład takich okoliczności można podać ogólne niezadowolenie pacjenta ze swojego życia, które prowadzi w trzeźwości. Narastające w nim negatywne emocje mogą sprawić, że wzbudzi się w nim chęć sięgnięcia po stare, znane sposoby na szybką poprawę nastroju. Wiemy, jak trudno jest czasem samodzielnie poradzić sobie z codziennym życiem po leczeniu w ośrodku, dlatego ważnym elementem pracy z naszymi specjalistami jest planowanie po terapii działań i wyznaczenie zaleceń dla pacjenta.
Należy podkreślić, że założeniem docelowym terapii jest długoterminowa trzeźwość, dlatego każdy pacjent, który opuszcza ośrodek, posiada odpowiednią wiedzę pozwalającą mu odnaleźć się w nowym, trzeźwym świecie, już po powrocie do własnej rzeczywistości. Może jednak zdarzyć się, że w największej chwili zwątpienia pacjent po terapii sięgnie po alkohol. W takiej sytuacji pojawia się kolejny negatywny czynnik, mianowicie poczucie winy, przekonanie o porażce i wstyd. To może natomiast poskutkować tzw. efektem złamania abstynencji. Jeśli pacjent w tym momencie uzna, że wszystko stracone i jeden łyk alkoholu zniweczył według niego cały wysiłek, zakładając, że nie ma sensu się starać dalej, to pojawia się ryzyko, że ponownie rozwinie pełne uzależnienie. Jest to powód, dla którego radzenie sobie z nawrotami jest kluczową tematyką do omówienia z pacjentami, zanim opuszczą ośrodek.
Utrzymanie trzeźwości po zakończeniu terapii uzależnień może być wyzwaniem dla wielu pacjentów. Ważne jest to, aby znać i opanować techniki przeciwdziałania nawrotom, jednak każdy człowiek może mieć chwilę słabości – wtedy należy sięgnąć po pomoc specjalistów, którzy są gotowi pomagać pacjentom jeszcze długo po opuszczeniu przez nich ośrodka. Nie ma konieczności, aby próbować walczyć z kryzysem samodzielnie. W negatywnych stanach trudno jest czasem myśleć racjonalnie, dlatego najważniejsze jest pozyskanie wsparcia z zewnątrz.
