Alkoholizm jest złożonym zaburzeniem, które może przybierać różne formy. Jedną z nich jest tzw. alkoholizm „wysokofunkcjonujący”. Mogłoby się wydawać, że pomimo chronicznego nadużywania alkoholu osoby z tym zaburzeniem dobrze radzą sobie w życiu – często są to jednostki z wyższym wykształceniem i dobrą pozycją zawodową. Otoczenie może nigdy nie domyślić się, że taki człowiek boryka się z ogromnym problemem.
Charakterystyka alkoholizmu
Określenie „wysokofunkcjonujący alkoholik” jest używane potocznie, jednakże z naukowego punktu widzenia jest ono błędne, gdyż alkoholizm traktowany jest jako przewlekła choroba, która istotnie wpływa na każdy aspekt życia jednostki i nie jest możliwe dobre funkcjonowanie człowieka z takim nałogiem. Bez względu na to, jak efektywnie potrafi sobie radzić w sferze zawodowej lub społecznej, to regularne nadużywanie alkoholu stanowi poważne zagrożenie dla życia i zdrowia, a ostatecznie doprowadzi taką osobę do wielu kłopotów.
Alkoholizm to choroba charakteryzująca się przewlekłą potrzebą spożywania alkoholu, utratą kontroli nad jego ilością i częstotliwością spożywania, a także występowaniem objawów fizycznych i psychicznych, gdy alkohol jest niedostępny. „Wysokofunkcjonujący” alkoholik może być w stanie przez jakiś czas utrzymać swoją karierę zawodową czy stwarzać dla innych ludzi pozory normalnego życia, jednak pod ich powierzchnią kryją się narastające problemy ze zdrowiem fizycznym, psychicznym i z relacjami interpersonalnymi.
Cechy „wysokofunkcjonującego” alkoholika
Jedną z kluczowych cech „wysokofunkcjonujących” alkoholików jest umiejętność ukrywania swojego uzależnienia przed otoczeniem zewnętrznym. Znajomi czy koledzy z pracy mogą bardzo długo nie domyślać się, że ich współpracownik zmaga się z poważnym problemem.
Wysoki poziom stresu i presja w środowisku zawodowym są często obecne w życiu osób z chorobą alkoholową. Wiele z nich korzysta z alkoholu jako środka służącego do radzenia sobie ze zbyt silnym napięciem, presją wynikającą z obowiązków zawodowych czy z oczekiwaniami społecznymi, co z czasem może prowadzić do rozwoju uzależnienia.
Pewne cechy osobowości, takie jak perfekcjonizm, niska odporność na stres lub skłonność do uciekania od problemów mogą przyczyniać się do rozwoju „wysokofunkcjonującego” alkoholizmu. Osoby te często są dobrze postrzegane w pracy i społeczeństwie, co utrudnia innym rozpoznanie uzależnienia. Ze względu na to alkoholik silnie zaprzecza swojej chorobie twierdząc, że wszystko ma pod kontrolą i że dobrze radzi sobie w życiu, pomimo coraz częstszego sięgania po butelkę.
Osoby uzależnione od alkoholu mogą stosować różne strategie, aby ukryć swój nałóg przed otoczeniem. Z czasem życie alkoholika zaczyna kręcić się wokół picia, jednak z reguły on jako ostatni przyznaje, że stracił kontrolę.
Jednostki z chorobą alkoholową wymagają zastosowania specyficznych form terapii, które uwzględniają ich unikalne wyzwania, takie jak zaprzeczanie problemowi czy potrzeba zachowania dyskrecji. Za tym kryje się najczęściej poczucie wstydu i niska samoocena.
Leczenie alkoholizmu
Alkoholicy często mają problem z akceptacją faktu, że są uzależnieni od alkoholu. Ich pozorna zdolność do prowadzenia „normalnego” życia może nasilać tendencję do zaprzeczania problemowi. Prywatny ośrodek leczenia alkoholizmu oferuje elastyczne formy terapii, które są dobrze dopasowane do potrzeb indywidualnych jednostek. Za najważniejsze uznaje się dotarcie do źródłowej przyczyny choroby.
W przypadku leczenia kobiet terapia powinna uwzględniać specyficzne cechy alkoholizmu tej płci. Przede wszystkim kobiety dużo skuteczniej niż mężczyźni ukrywają swój problem. Znaczenie mają również aspekty emocjonalne, społeczno-kulturowe oraz fizjologiczne. Profesjonalny terapeuta ma świadomość tych różnic i potrafi odpowiednio zorganizować leczenie dla każdego indywidualnego przypadku, mając na względzie specyficzne potrzeby i oczekiwania.
Terapia powinna odbywać się w atmosferze życzliwości, bezpieczeństwa i zaufania. Ważne jest to, aby pacjent zrozumiał przyczyny emocjonalne, dla których rozwinęło się u niego uzależnienie. Następnie musi on uświadomić sobie swoje negatywne wzorce myślenia i zachowania, które spowodowały, że alkohol stał się dla niego środkiem ucieczki od problemów. Terapia powinna uwzględniać również rodzinę i najbliższych chorego, bowiem dochodzi u nich do powstania syndromu współuzależnienia.