Cechą kultury Zachodu jest tzw. kult młodości. Stąd z wszystkich stron jesteśmy otoczeni wizerunkami pięknych ludzi. Kolorowe czasopisma, portale internetowe, programy telewizyjne prześcigają się w poradach na temat tego, jak być piękniejszą.
Od kultu wiecznej młodości z kolei krótka droga do dysmorfofobii…
Co to jest dysmorfofobia?
Dysmorfofobia to to zaburzenie psychiczne cechujące się przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie swojego ciała i uzależnienie od poprawiania swojego wyglądu . Samo słowo „dysmoza” oznacza w języku greckim brzydotę, szczególnie brzydotę twarzy. Osoba uzależniona jest zaabsorbowana zazwyczaj jednym lub kilkoma rzekomymi defektami swojego ciała. Uważa na przykład, że ma wyjątkowo odrażającą twarz. Poświęca w związku z tym ok. 3 – 8 godzin dziennie na zabiegi upiększające, intensywne myślenie o swoich wadach i porównywanie się z innymi ludźmi. Zaabsorbowanie własnym wyglądem wpływa negatywnie na relacje z innymi ludźmi i uniemożliwia pracę zawodową.
Ciekawostka – przekonanie o defektach cielesnych może nawet popychać do samobójstwa. Amerykańscy naukowcy dowiedli, że aż u 78% dysmorfofobików występują myśli samobójcze, a 24 – 28% próbuje odebrać sobie życie.
Interesujące jest też to, że dysmorfofobia zaliczana jest do zaburzeń hipochondrycznych.
O co martwimy się najbardziej?
Dr Katharine Philips przeprowadziła badania z udziałem 500 uzależnionych, które wykazały, że najbardziej koncentrują się oni na skórze (73%). dysmorfofobicy przejmują się również najintensywniej swoimi włosami (56%), nosem (37%), wagą (22%), brzuchem (22%), biustem (21%), oczami (20%), udami (20%), zębami (20%), nogami (18%), budową ciała (16%), twarzą (14%), kształtem twarzy (12%), pośladkami (12%), podbródkiem (11%), brwiami (11%), uszami (9%), ramionami (9%) i talią (9%).
Na kolejnych miejscach pod względem zainteresowania są genitalia (8%), kości policzkowe (8%), łysina (8%), wzrost (7%), kształt głowy (6%), czoło (6%), stopy (6%), dłonie (6%), szczęka (6%), usta (6%), plecy (6%), palce (5%), szyja (5%), kolana (3%), palce u nóg (3%), kostki u nóg (2%) i mięśnie twarzy (1%).
Ciekawostka – jeśli koncentrujesz się za bardzo na ładnym kolorze skóry, dysmorfofobia może Cię zaprowadzić do tanoreksji, czyli uzależnienia od solarium.
Jak rozpoznać dysmorfofobię?
Są 3 symptomy (w klasyfikacji DSM-5), które mogą wskazywać na zaburzenia w postrzeganiu własnego wyglądu. Uważaj więc, bo prawdopodobnie jesteś dysmorfofobikiem, gdy:
- obsesyjne interesujesz się jednym lub kilkoma wadami swojego ciała (a wady te są niezauważalne dla innych)
- często powtarzasz pewne zachowania, na przykład przeglądasz się kilkanaście razy dziennie w lustrze, nieustannie porównujesz swój wygląd z innymi ludźmi
- jesteś tak zaabsorbowany swoim wyglądem, że odbija się to na Twoich stosunkach z innymi i na pracy
Ciekawostka – najtrudniej jest rozpoznać uzależnienie u samego siebie, stąd wykrycie nałogu wymaga obiektywnego spojrzenia na problem kogoś z zewnątrz.
Wpływ dysmorfofobii na relacje z innymi
Zaburzenie w odbieraniu własnego wyglądu może mieć destrukcyjny wpływ na związek z ukochaną osobą. Objawia się to na przykład tym, że kobieta nie potrafi przyjąć komplementu dotyczącego jej wizerunku. Wpada wręcz w furię, jeśli partner pochwali jej figurę.
Ciekawostka – osoba uzależniona może na przykład tak się wstydzić swojego ciała, że w sypialni nie pozwala zobaczyć się nago.
Jak leczyć?
Psychoterapeuci zalecają terapię poznawczo – behawioralną w leczeniu dysmorfofobii polegającą na zastosowaniu techniki ekspozycji i powstrzymywania reakcji. Stosuje się również terapię tzw. „trzeciej fali”, czyli na przykład leczenie metapoznawcze czy terapię akceptacji oraz zaangażowania.
Lekarze zalecają leki przeciwdepresyjne, czyli na przykład escitalopram, klomipraminę czy fluoksetynę. Leki te aplikować można w dawkach podobnych jak przy zaburzeniach obsesyjno – kompulsywnych.
Ciekawostka – terapeuci proponują techniki polegające na korekcie nieprawidłowości w przetwarzaniu informacji wzrokowych, na przykład na korekcie błędów w identyfikacji emocji i walorów estetycznych oraz w rozpoznawaniu twarzy.