Podjęcie decyzji o rozpoczęciu walki z alkoholizmem jest początkiem długiej i wymagającej podróży, która wiąże się z wieloma wyzwaniami. Ważne jest to, aby osoby uzależnione i ich rodziny miały świadomość różnych etapów leczenia i potencjalnych trudności, z jakimi mogą się spotkać na każdym z nich. Trzeba też wiedzieć, że problemy pojawiające się w trakcie terapii są czymś zupełnie normalnym, dlatego żadne wyzwanie nie powinno być zniechęcające, a błędy nie powinny być traktowane jak porażki – przeciwnie, każdy rozwiązany problem pomaga osobie uzależnionej wykonać kolejny, ważny krok w drodze po odzyskanie zdrowia.
Etapy leczenia alkoholizmu
Proces odwyku można podzielić na kilka etapów:
- Detoksykacja: pierwszym etapem jest detoksykacja organizmu z alkoholu. Jest to proces, który zawsze powinien być przeprowadzany pod nadzorem lekarza.
- Leczenie: po oczyszczeniu organizmu rozpoczyna się leczenie, które może obejmować terapię indywidualną i grupową, poradnictwo psychologiczne, farmakoterapię oraz edukację na temat uzależnienia, a także warsztaty rodzinne czy spotkania w grupach Anonimowych Alkoholików.
- Utrzymanie trzeźwości: po zakończeniu leczenia ważne jest to, aby osoba uzależniona kontynuowała działania mające na celu utrzymanie trzeźwości. Dlatego podczas terapii konieczne jest wyposażenie jej w odpowiednią wiedzę i niezbędne narzędzia pozwalające zachować stan trzeźwości. Może to obejmować udział w grupach wsparcia, stosowanie się do programu terapii 12 kroków, korzystanie z terapii indywidualnej lub z innych form leczenia długoterminowego.
Wyzwania w terapii
Uzależnienie od alkoholu czy innych substancji psychoaktywnych to złożona choroba, której leczenie jest równie skomplikowane. Wymaga wielu różnych oddziaływań, odnoszących się do aspektu psychicznego, fizycznego i duchowego człowieka. Podobnie niełatwy jest sam proces odwyku. Niezbędna jest wytrwałość i determinacja w dążeniu do celu, jakim jest życie wolne od nałogu. Należy mieć świadomość trudności, które pojawiają się na tej drodze.
Osoby uzależnione często borykają się z wieloma wyzwaniami, takimi jak:
- Nawroty. Nawroty nałogu są częstym zjawiskiem w procesie odwyku. Ważne jest, aby nie poddawać się i kontynuować terapię po wystąpieniu nawrotu. Chwila słabości nie może przekreślić całej dotychczas wykonanej przez pacjenta pracy, ale tutaj potrzebne jest odpowiednie wsparcie, którego może dostarczyć terapeuta bądź grupa Anonimowych Alkoholików.
- Trudne emocje. Uzależnienie od alkoholu może prowadzić do problemów emocjonalnych, takich jak depresja, lęk, wstyd i poczucie winy. Leczenie musi obejmować radzenie sobie z tymi problemami. Terapia uzależnień nie może odnosić się wyłącznie do fizycznych objawów choroby, ponieważ jej pierwotne źródło ma często podłoże emocjonalne. Dlatego w naszym ośrodku kładziemy tak duży nacisk na zidentyfikowanie emocjonalnych przyczyn nałogu.
- Stres. Stres, napięcie czy zdenerwowanie może prowadzić do chęci sięgnięcia po alkohol. W tych chwilach osoba uzależniona ma ochotę wrócić do starych nawyków regulowania emocji. Z tego względu ważne jest, aby nauczyć się radzić sobie ze stresem w zdrowy sposób. Podczas terapii w naszym ośrodku pacjentki uczą się, jak można poradzić sobie z trudnymi emocjami oraz ze stresem bez sięgania po używki.
- Wsparcie społeczne. Brak wsparcia ze strony rodziny i przyjaciół może utrudniać, a nawet zaburzać proces odwyku. Ważne jest, aby w takich chwilach szukać pomocy u terapeutów bądź uczestników grup wsparcia AA.
Ośrodek odwykowy jest miejscem, w którym osoby uzależnione mogą w bezpiecznej atmosferze podejmować pierwsze kroki na drodze po odzyskanie trzeźwości. Pobyt w takim ośrodku często jest niezbędny na początku procesu leczenia. Ośrodki te zapewniają odpowiednią, wspierającą atmosferę, dając bezpieczną przestrzeń, w której osoby uzależnione mogą skupić się na detoksykacji i leczeniu.
Wielokrotnie opuszczenie przez pacjenta swojego środowiska życia, w którym doszło do rozwoju uzależnienia, jest kluczowe dla odzyskania zdrowia. W tym momencie rozpoczyna się faza utrzymywania trzeźwości, która jest początkiem procesu uczenia się życia bez alkoholu. Jest to długa i wymagająca podróż, ale cel jest zawsze możliwy do osiągnięcia. Istnieje wiele form wsparcia dla osób, które chcą utrzymać trzeźwość, takich jak grupy AA, programy terapii 12 kroków i poradnictwo psychologiczne. Określone oddziaływania powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Wsparcie w odwyku, płynące ze strony rodziny, przyjaciół, terapeutów czy innych pacjentów, jest niezwykle ważne w procesie terapeutycznym. Bliscy mogą zapewnić osobie uzależnionej akceptację, zrozumienie i zachętę. Mogą również pomóc jej w radzeniu sobie z trudnościami, zwłaszcza w kryzysowych momentach. Nierzadko jednak osoby uzależnione pozostają same ze swoim problemem, nie mogąc liczyć na pomoc ze strony rodziny. Wtedy nieocenioną rolę odgrywają grupy wsparcia AA, ale gotowość do udzielania wsparcia zawsze wykazują również terapeuci uzależnień.
Przebieg terapii
Nie można opisać dokładnego przebiegu terapii uzależnień, ponieważ występujące w trakcie wyzwania i trudności są zróżnicowane dla każdej osoby. Nie ma też jednej uniwersalnej recepty na sukces. Ważne jest to, aby opracować program leczenia w taki sposób, aby odpowiadał on indywidualnym potrzebom osoby uzależnionej. Każdy pacjent zmaga się bowiem z innymi trudnościami, przeżywa inne emocje, ma różne doświadczenia, a przez to też różne potrzeby. Stąd niezwykle ważna jest empatia i wrażliwość ze strony terapeutów, którzy mogą celowo pokierować procesem leczenia pacjenta, tak aby w jak największym stopniu dopasować terapię do konkretnej osoby.
Jak już wspomniano, w procesie odwyku oraz w dalszej terapii pojawia się wiele trudności, które z reguły wywołują u pacjenta całą gamę negatywnych emocji. Z tego względu ważne jest, aby nauczyć się radzić sobie z nimi w zdrowy sposób. Istnieje wiele technik łagodzenia stresu, lęku, złości czy wstydu. Pacjentki naszego ośrodka uczą się, co należy robić, kiedy pojawiają się tego rodzaju emocje, które wzbudzają chęć sięgnięcia po alkohol. Radzenie sobie z trudnościami jest niezbędną umiejętnością, ponieważ to właśnie kryzysowe momenty stanowią największą próbę dla pacjenta.
Długoterminowe leczenie
Uzależnienie od alkoholu to choroba przewlekła. Oznacza to, że wymaga ona długoterminowego leczenia. Nawet po zakończeniu formalnej terapii ważne jest, aby kontynuować działania mające na celu utrzymanie trzeźwości. Leczenie musi obejmować radzenie sobie z problemami emocjonalnymi, takimi jak depresja, lęk i poczucie winy. Emocjonalne aspekty odwyku nigdy nie powinny być pomijane przez specjalistów, którzy udzielają pacjentowi pomocy, ponieważ to właśnie emocje są czynnikiem najczęściej wystawiającym alkoholika na próbę.
W naszym ośrodku terapii uzależnień kobiet dokładamy wszelkich starań, aby pacjentki czuły się zauważone, zrozumiane i przede wszystkim bezpieczne. Tylko w takiej atmosferze jest możliwe swobodne rozmawianie o emocjach i o najtrudniejszych doświadczeniach. Odnalezienie źródłowych przyczyn uzależnienia pozwala pacjentkom lepiej zrozumieć własne mechanizmy zachowania, a dzięki temu zyskują one więcej motywacji do walki o własne zdrowie.
